Πρωτογενής Πρόληψη - Καρκίνος πνεύμονα
O καρκίνος του πνεύμονα οφείλεται κυρίως στο κάπνισμα και αποτελεί τον πιο συχνό και πιο θανατηφόρο καρκίνο παγκοσμίως.
Στην Ελλάδα, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο στους άνδρες και τον δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες.
Κάθε χρόνο περισσότερα από 5.000 άτομα προσβάλλονται από καρκίνο του πνεύμονα. Η συχνότητά του αυξάνεται ραγδαία λόγω της αύξησης των καπνιστών τις τελευταίες δεκαετίες.
Παράγοντες κινδύνου
- Το κάπνισμα. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι 10 φορές συχνότερος στους καπνιστές απ’ ό,τι στους μη-καπνιστές. Ο κίνδυνος αυξάνεται όσο αυξάνεται η ποσότητα και η διάρκεια του καπνίσματος και όσο μικρότερη είναι η ηλικία έναρξης, ενώ ελαττώνεται με τη διακοπή του καπνίσματος.
- Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Η καθημερινή έκθεση των μη καπνιστών επί πολλά χρόνια στο κάπνισμα άλλων, επηρεάζει την αναπνευστική λειτουργία και αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από καρκίνο του πνεύμονα.
- Η επαγγελματική έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία, ορισμένους πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες, αμίαντο, αρσενικό και διάφορα μέταλλα (χρώμιο, νικέλιο κ.λπ.).
- Η μόλυνση του περιβάλλοντος. Ο κίνδυνος από τη μόλυνση του περιβάλλοντος αυξάνει για τους καπνιστές.
- Το προηγούμενο θετικό ατομικό ιστορικό.
- Η ηλικία άνω των 65 ετών.
Σημεία & συμπτώματα
Ο καρκίνος του πνεύμονα, σε αρχικό στάδιο, δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Συνήθως εμφανίζονται όταν πλέον η ασθένεια έχει προχωρήσει αρκετά. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Επίμονο βήχα.
- Αλλαγές στον χρόνιο βήχα ή τον βήχα του «καπνιστή».
- Βήχα με απώλεια αίματος.
- Κοντανάσεμα της αναπνοής.
- Πόνο στο στήθος.
- Συριγμό.
- Επίμονη Βραχνάδα.
- Συχνές λοιμώξεις των πνευμόνων, όπως πνευμονία.
- Απώλεια βάρους χωρίς σαφή αιτία.
- Αίσθημα κόπωσης που παραμένει.
Στρατηγικές πρόληψης που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής
- Αποφύγετε το κάπνισμα ή εάν είστε καπνιστές προβείτε σε διακοπή. Η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο ακόμη και αν είστε χρόνιοι καπνιστές.
- Αποφύγετε την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα.
- Αποφύγετε την έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες, ιδιαιτέρως στο χώρο εργασίας ή λάβετε τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης. Ο κίνδυνος για την υγεία σας από την έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες αυξάνει σημαντικά εάν είστε καπνιστής.
- Να τρώτε φρούτα και λαχανικά. Είναι η καλύτερη πηγή βιταμινών και θρεπτικών συστατικών. Αποφύγετε τη λήψη βιταμινών μέσω μεγάλων δόσεων συμπληρωμάτων, καθώς μπορεί να υπάρχουν άγνωστες παρενέργειες.
- Παραμείνετε δραστήριος/α σωματικά, τουλάχιστον 30’ τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Οδηγίες Δευτερογενούς Πρόληψης
Δεν υπάρχει αποτελεσματική μέθοδος δευτερογενούς (προσυμπτωματικού) ελέγχου. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικός ο πρωτογενής έλεγχος (διακοπή του καπνίσματος). Σε άτομα που παρουσιάζουν επιμονή των ανωτέρω συμπτωμάτων πάνω από 3 μήνες και τα οποία δεν υποχωρούν με την κατάλληλη θεραπεία, συνιστάται κλινική εξέταση, λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής, βρογχοσκόπηση και απεικονιστική διερεύνηση με αξονική τομογραφία.