Ζωή με Καρκίνο
Οργανικές επιπτώσεις
Λοιμώξεις

Λοιμώξεις

Οι καρκινοπαθείς βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων, επειδή η νόσος και η αντικαρκινική θεραπεία επηρεάζουν αρνητικά το αμυντικό-ανοσοποιητικό σύστημα, που προστατεύει τον οργανισμό από τις λοιμώξεις.

Η πρώτη γραμμή άμυνας έναντι των λοιμώξεων είναι το δέρμα και οι βλεννογόνοι. Η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία προκαλούν βλάβες στους βλεννογόνους.

Οι βελόνες, οι καθετήρες και οι αντλίες έγχυσης φαρμάκων αποτελούν δυνητικές πύλες εισόδου για τους παθογόνους οργανισμούς.

Εφόσον ένα παθογόνο εισέλθει στον οργανισμό, δραστηριοποιούνται τα λευκοκύτταρα του αίματος για την αντιμετώπισή του.

Ο αριθμός των λευκοκυττάρων μπορεί να είναι σημαντικά μικρότερος του φυσιολογικού εξαιτίας της χημειοθεραπείας, της ακτινοθεραπείας, της νόσου ή της ανοσοκαταστολής (που προκαλείται πριν από την μεταμόσχευση μυελού των οστών).

Γενικά, τα χαμηλά επίπεδα λευκοκυττάρων αποτελούν συχνό φαινόμενο στους καρκινοπαθείς.

Όσο μικρότερες είναι ο αριθμός των λευκοκυττάρων, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης λοιμώξεων. Λοιμώξεις εμφανίζονται σε διαταραχές της λειτουργίας των Τ-λευκοκυττάρων (διαταραχές της κυτταρικής ανοσίας) ή των Β-λευκοκυττάρων (διαταραχές χημικής ανοσίας). Ασθενείς με νόσο του Hodgkin και ασθενείς, που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή σε χορήγηση ανοσοκατασταλτικών, εμφανίζουν διαταραχές της κυτταρικής ανοσίας.

Διαταραχές εμφανίζονται επίσης σε πολλαπλό μυέλωμα, χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία ή μετά από σπληνεκτομή. Τέλος, λοιμώξεις εμφανίζονται στους καρκινοπαθείς εξαιτίας της υπερανάπτυξης παθογόνων, που φυσιολογικά υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα (φυσιολογική χλωρίδα).
 

Τύποι λοιμώξεων

Οι λοιμώξεις καθορίζονται από τον τύπο του μικροοργανισμού και την περιοχή του σώματος (που προσβάλλεται).

  • Βακτηριακές λοιμώξεις. Προκαλούνται από μικροοργανισμούς, που συνήθως βρίσκονται στο γαστρεντερικό σύστημα. Εάν εκδηλωθεί σήψη, οι μικροοργανισμοί εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και «διασπείρονται» σε διάφορα όργανα. Τα βακτηρίδια του δέρματος μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος εάν ο ενδοφλέβιος καθετήρας προκαλέσει σήψη ή τοπική λοίμωξη (κυτταρίτιδα). Η τοποθέτηση ενός ουροκαθετήρα μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη του ουροποιητικού. Επίσης, υπάρχει κίνδυνος πνευμονίας ή άλλης πνευμονικής λοίμωξης, λόγω παραμονής με πολλά άτομα σε κλειστό χώρο. Ο οργανισμός θα μπορούσε να καταπολεμήσει αυτές τις λοιμώξεις εάν το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργούσε φυσιολογικά.
  • Ιογενείς λοιμώξεις. Εάν ελαττωθεί η κυτταρική ανοσία, είναι πιθανό να εγκατασταθούν στον οργανισμό νέοι ιοί ή να επαναδραστηριοποιηθούν παλαιές ιογενείς  λοιμώξεις.
  • Μυκητιασικές λοιμώξεις. Μυκητιασικές λοιμώξεις παρατηρούνται όταν ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων είναι ιδιαίτερα χαμηλός και συγχρόνως υπάρχουν ενδοφλέβιοι καθετήρες.

Σημεία & Συμπτώματα

  • Πυρετός. Αποτελεί αξιόπιστη ένδειξη λοίμωξης, που πρέπει να αντιμετωπιστεί αμέσως (ιδιαίτερα εάν ο αριθμός των λευκοκυττάρων είναι χαμηλός).
  • Ρίγος.
  • Νυχτερινοί ιδρώτες.
  • Ναυτία και έμετος (ιδιαίτερα εάν συνοδεύονται από πυρετό).
  • Διάρροια (ιδιαίτερα εάν συνοδεύεται από πυρετό ή αίμα στα κόπρανα).
  • Κάψιμο (τσούξιμο) ή πόνος κατά την ούρηση.
  • Βήχας, αναπνευστική δυσχέρεια ή πόνος στο στήθος.
  • Κεφαλαλγία ή αυχενική δυσκαμψία με πυρετό.
 
Η εμφάνιση των ανωτέρω σημείων και συμπτωμάτων είναι απαραίτητο να οδηγήσει τον ασθενή σε αναζήτηση ιατρικής συμβουλής.
 

Διάγνωση

Για να γίνει η διάγνωση μίας λοίμωξης, ο ιατρός χρησιμοποιεί τις εξής διαγνωστικές μεθόδους:

  • Λήψη ιστορικού (καταγραφή της έναρξης και της εξέλιξης των συμπτωμάτων).
  • Κλινική εξέταση (εξέταση δέρματος, ψηλάφηση κοιλίας, ακρόαση θώρακος, νευρολογική εξέταση κ.α.).
  • Εξετάσεις αίματος, ούρων, κοπράνων, πτυέλων, εγκεφαλονωτιαίου υγρού και αλλοιώσεων του δέρματος.
  • Ακτινογραφίες, αξονικές ή μαγνητικές τομογραφίες ή σπινθηρογραφικές μελέτες με γάλλιο ή ίνδιο.

Θεραπεία

Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από τον υπεύθυνο μικροοργανισμό και την περιοχή της λοίμωξης. Για παράδειγμα, ένας ασθενής με πολλαπλό μυέλωμα θα υποβληθεί σε ενδοφλέβια χορήγηση ανοσοσφαιρίνης για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε ερπητικές λοιμώξεις χορηγούνται αντιικά φάρμακα (π.χ. acyclovir) και σε μυκητιασικές λοιμώξεις αντιμυκητιασικά φάρμακα (π.χ. αμφοτερικίνη Β).
 
Σε ιδανικές περιπτώσεις, το παθογόνο μικρόβιο αναγνωρίζεται ταχύτατα και χορηγείται αμέσως στον ασθενή το αποτελεσματικότερο φάρμακο. Στην πραγματικότητα για να ολοκληρωθούν οι εργαστηριακές εξετάσεις και οι καλλιέργειες απαιτούνται 24 - 48 ώρες. Μέχρι να ταυτοποιηθεί ο υπεύθυνος μικροοργανισμός, ο ασθενής υποβάλλεται σε θεραπεία με αντιβιοτικά ευρέος φάσματος (που καλύπτουν τα πιο συνηθισμένα μικρόβια).
 
Μόλις ταυτοποιηθεί ο παθογόνος οργανισμός, η θεραπεία μπορεί να τροποποιηθεί. Τα ευρέος φάσματος αντιβιοτικά είτε αντικαθίστανται από ειδικά αντιβιοτικά (δραστικότερα έναντι του συγκεκριμένου παθογόνου) είτε συνεχίζονται εφόσον τα τεστ ευαισθησίας δείξουν ότι είναι δραστικά. Η διάρκεια της θεραπείας καθορίζεται από τον ιατρό και εξαρτάται από την κατάσταση του ασθενούς (πυρετός, αριθμός λευκοκυττάρων αίματος, εντόπιση λοίμωξης, τύπος παθογόνου κ.α.).


Τι μπορείτε να κάνετε

Οι λοιμώξεις σε καρκινοπαθείς είναι πιθανότερες όταν τα λευκοκύτταρα του αίματος είναι εξαιρετικά χαμηλά (< 1000/mm3). Ο ασθενής πρέπει να προσέχει συνεχώς και να αποφεύγει πιθανές εστίες λοιμώξεων. Όσο μεγαλύτερη είναι η ευαισθησία του, τόσο περισσότερο οφείλει να επαγρυπνεί. Βασικό προφυλακτικό μέτρο αποτελεί το συχνό πλύσιμο των χεριών. Ο ασθενής πρέπει να θυμάται τις εξής οδηγίες:

  • Να μην πλησιάζει άτομα με κρυολόγημα ή γρίπη.
  • Να αποφεύγει την στενή επαφή με άτομα, που έχουν ανοιχτά έλκη (π.χ. έρπης ή άλλες ιογενείς λοιμώξεις).
  • Να αποφεύγει κλειστούς χώρους, που δεν διαθέτουν καλό εξαερισμό (π.χ. αεροπλάνα, θέατρα, εμπορικά κέντρα).
  • Να κόβει προσεκτικά τα νύχια και να αποφεύγει τις μικροπληγές.
  • Οι άνδρες να ξυρίζονται με ηλεκτρική μηχανή.
  • Να χρησιμοποιεί γάντια, όταν ασχολείται με εργασίες που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα.
  • Στην διάρκεια της χημειοθεραπείας, να αποφεύγονται οι οδοντιατρικές πράξεις, ιδιαίτερα εάν οι τιμές λευκοκυττάρων ή αιμοπεταλίων είναι χαμηλές (< 3.000 ή < 100.000 αντίστοιχα).
  • Να αποφεύγει τα ωμά λαχανικά και τα φρούτα (που δεν καθαρίζονται).
  • Να αποφεύγει τις πράσινες ωμές σαλάτες, ιδιαίτερα εάν τα λευκοκύτταρα είναι σε χαμηλά επίπεδα.
  • Να μην τρώει μισοψημένο κρέας ή πουλερικά.
  • Να αντιμετωπίζει την δυσκοιλιότητα με την εφαρμογή κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Η προσπάθεια αποβολής σκληρών κοπράνων ενδέχεται να προκαλέσει μικρές ρήξεις στον πρωκτό ή στο τοίχωμα του εντέρου, που μπορεί να αποτελέσουν εστίες λοίμωξης εάν οι τιμές των λευκοκυττάρων είναι χαμηλές.
  • Να αποφεύγεται η θερμομέτρηση από το ορθό και κάθε άλλος χειρισμός στον πρωκτό και το ορθό.
  • Να μην ασχολείται με τον καθαρισμό των χώρων υγιεινής των ζώων και των πουλιών και να αποφεύγει κάθε επαφή με τις ακαθαρσίες των ζώων.
  • Να μην ασχολείται με την κηπουρική.

BeStrong.org.gr - 17.03.14